Guz chromochłonny (pheochromocytoma) jest nowotworem neuroendokrynnym, którego objawy związane są z nadmiernym wytwarzaniem i uwalnianiem katecholamin. Zazwyczaj jest guzem łagodnym, ale w około 10 proc. przypadków może podlegać procesowi złośliwienia. Z powodu braku wiarygodnych markerów, określenie złośliwości pheochromocytoma pozostaje nadal wyjątkowo trudnym zadaniem. Wiele wątpliwości budzi m. in. określanie złośliwości guza chromochłonnego na podstawie badania histopatologicznego. Z drugiej strony, wg WHO wyrazem złośliwości tego guza jest obecność przerzutów. Co więcej, nawet szroko obecnie używane wieloparametrowe skale takie jak PASS (Pheochromocytoma of Adrenal gland Scaled Score) zdają się być niewystarczające. Celem badania de Wailly'ego i wsp. opublikowanego w bieżącym numerze Langenbecks Archives of Surgery było poszukiwanie nowych markerów, które pozwoliłyby określić złośliwość guza chromochłonnego.

Autorzy wyselekcjonowali 53 chorych operowanych z powodu guza chromochłonnego. Chorych podzielono na trzy grupy: grupę G1, którą stanowili chorzy, u których potwierdzono obecność przerzutów (z guzem złośliwym) oraz dwie grupy z tzw. łagodnym guzem (bez przerzutów): grupę G2 – chorzy z indeksem PASS ≥ 4 oraz G3 – chorzy z indeksem PASS < 4. U wszystkich chorych przeanalizowano kryteria PASS, rozmiar i wagę guza, obecność tkanek nekrotycznych w obrębie guza, a także ekspresję Ki-67 oraz wyniki barwienia pS100 jako potencjalne markery złośliwości pheochromocytoma.

Rozmiar i waga guza okazały się znacząco dodatnio korelować z ryzykiem złośliwości guza w każdej z trzech grup: 9.7 cm i 292.0 g (G1), 6.2 cm i 83.8 g (G2) oraz 3.8 i 37.1 g (G3). Ponadto, prawie wszystkie guzy o średnicy większej niż 10 cm oraz ważące ponad 500 g należały do grupy G1. Martwica tkanek nowotworowych była obecna u wszystkich chorych z grupy G1 oraz odpowiednio u 0 proc. i 37.5 proc. chorych z grupy G2 i G3 odpowiednio. Co więcej, indeks Ki-67 wiąże się z obecnością martwicy w guzie (p < 0.005) oraz złośliwością (G1: 14.1 proc., G2: 1.8 proc., G3: 2.6 proc.; p < 0.001). W grupie G1 indeks Ki-67 wyniósł >4 proc. u wszystkich chorych. Ponadto, uwidocznienie pS100 (marker komórek podporowych rdzenia nadnerczy) w barwieniu immunohistochemicznym odwrotnie koreluje z prawdopodobieństwem złośliwości – brak lub minimalną ekspresję pS100 obserwowano w grupie G1, w grupach G2 oraz G3 cząsteczka ta wykazywała bogatą ekspresję.

Podsumowując, zarówno waga jak i rozmiar guza dodatnio korelują z ryzykiem złośliwości guza chromochłonnego. Ponadto, istotnymi wykładnikami złośliwości pheochromocytoma wydają się być także: obecność tkanek martwiczych, indeks Ki-67 > 4 proc. oraz nieobecność markera pS100. Wyniki cytowanego badania sugerują, że dla wiarygodnej oceny złośliwości guza chromochłonnego potrzebne jest stworzenie wieloparametrowej skali zawierającej kryteria histologiczne, immunohistochemiczne oraz genetyczne.

Autor:

Ewa Witkowska