Użyteczności  prokalcytoniny (PCT) w prowadzeniu antybiotykoterapii infekcji dolnych dróg oddechowych (lower respiratory tract infections, LRTIs) dowiedziono w wielu badaniach kliniczno-kontrolnych. Niemniej jednak wyniki badań kontrolnych mogą nie w pełni odzwierciedlać sytuację z prawdziwego życia.

Kierując się tą przesłanką Albrich i wsp. zaprojektowali badanie obserwacyjne w czternastu ośrodkach w Szwajcarii, Francji i Stanach Zjednoczonych. Do badania włączano chorych zgłaszających się do szpitalnych izb przyjęć lub przychodni pozaszpitalnych z objawami LRTI. Chorych rejestrowano na stronie internetowej, zawierającej schemat antybiotykoterapii w LRTI w zależności od wartości PCT.  Za pierwszorzędowy punkt końcowy przyjęto długość antybiotykoterapii w przeciągu 30 dni od rejestracji chorego.

Spośród 1759 chorych zarejestrowanych do badania, u 86,4 proc. postawiono ostateczne rozpoznanie LRTI (53,7 proc. - pozaszpitalne zapalenie płuc, 17,1 proc. - zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), 14,4 proc. -  zapalenie oskrzeli). Zgodność postępowania z proponowanym algorytmem wyniosła średnio 68,2 proc. i różniła się w zależności od postawionego rozpoznania (zapalenie oskrzeli – 81,0 proc., zaostrzenie POChP -    70,1 proc., pozaszpitalne zapalenie płuc – 63,7 proc., p<0,001), u pacjentów hospitalizowanych wyniosła 65,9 proc., u leczonych ambulatoryjnie natomiast 86,1 proc. (p<0,001). Różnice zaobserwowano także pomiędzy szpitalami doświadczonymi jeśli chodzi o pracę zgodnie z algorytmami (algorithm-experienced, 82,5 proc.) oraz szpitalami bez takiego doświadczenia (algorithm-naive, 60,1 proc.). Różne były także wyniki na poziomie państw uczestniczących w badaniu – zgodnie z algorytmem postępowano w 75,8 proc. w Szwajcarii, w 73,5 proc. we Francji i w 33,5 proc. w Stanach Zjednoczonych (p<0,001). Analiza wieloczynnikowa wykazała, że postępowanie zgodnie ze schematem antybiotykoterapii opartym na wartościach PCT znaczne skracało czas podawania antybiotyku   - 5,9 dni vs. 7,4 dni w przypadku postępowania niezgodnego z algorytmem (różnica -1,51 dni; 95 proc. CI [-2,04-(-0,98)], p<0,001). Nie zaobserwowano wzrostu ryzyka wystąpienia zdarzeń niepożądanych w czasie 30-dniowego okresu follow-up w przypadku, kiedy zgodnie z algorytmem PCT przerywano antybiotykoterapię w momencie przyjęcia do szpitala (OR=0,83, 95 proc. CI [0,44-1,55], p=0,56) oraz kiedy wcześnie odstawiano antybiotyk (OR=0,61, 95 proc. CI [0,35-1,04], p=0,07).

Podsumowując, badanie potwierdziło, że schematy antybiotykoterapii oparte na PCT pozwalają na zredukowanie stosowania antybiotyków bez zwiększania ryzyka wystąpienia powikłań.

Autor:

Ewa Witkowska