W przeciągu ostatnich kilku lat pojawiło się wiele doniesień o skuteczności operacji bariatrycznych w leczeniu cukrzycy typu 2. Czy są one jednak równie skuteczne co farmakoterapia?

Na pytanie to starali się odpowiedzieć Schauer i wsp. projektując badanie, w którym porównywali skuteczność samej tylko farmakoterapii oraz farmakoterapii w połączeniu z operacją bariatryczną w leczeniu źle kontrolowanej cukrzycy typu 2 u osób otyłych. Opisywane badanie było jednoośrodkowym randomizowanym badaniem otwartym. Badacze stosowali dwie techniki operacyjne: wytworzenie małego żołądka z zespoleniem z pętlą jelitową Roux-Y (Roux-en-Y Gastric Bypass, RYGB) i tzw. rękawowe wycięcie żołądka (sleeve gastrectomy, SG).

W sumie do badania włączono 150 chorych, 66 proc. z nich stanowiły kobiety, a średni wiek badanych (±SD) wyniósł 49±8 lat. Średnie stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) przed leczeniem wynosiło 9,2±1,5 proc. Za pierwszorzędowy punkt końcowy przyjęto osiągnięcie przez chorego stężenia hemoglobiny glikowanej ≤6,0 proc. po 12 miesiącach od zastosowanego leczenia. 

Spośród 150 pacjentów włączonych do badania, 93 proc. przeszło cały 12 miesięczny okres obserwacji. Pierwszorzędowy punkt końcowy został osiągnięty u 12 proc. chorych poddanych wyłącznie farmakoterapii (5 z 41 chorych), u 42 proc. chorych poddanych RYGB (21 z 50 chorych) oraz u 37 proc. chorych poddanych SG (18 z 49 chorych). Poprawę kontroli glikemii udało się uzyskać we wszystkich badanych grupach. Średnie stężenie HbA1c wyniosło: 7,5±1,8 proc. u chorych leczonych wyłącznie farmakologicznie, 6,4±0,9 proc. u badanych po RYGB oraz 6,6±1,0 proc. u chorych po SG. W obu grupach chorych poddawanych operacjom bariatrycznym odnotowano znaczny spadek masy ciała (RYGB -29,4±9,0 kg, SG -25,1±8,5 kg), w grupie leczonej wyłącznie farmakologicznie wyniósł on -5,4±8,0 kg. Zaobserwowano, że po operacjach bariatrycznych zmniejszyła się u chorych potrzeba stosowania leków hipoglikemizujących, hipolipemizujących oraz obniżających ciśnienie krwi. Odwrotnie natomiast stało się u chorych leczonych tylko farmakologicznie. U badanych po operacjach bariatrycznych zauważono też znaczną poprawę wskaźnika insulinooporności HOMA-IR. Co ważne, w grupie chorych operowanych nie odnotowano żadnych zgonów ani zagrażających życiu komplikacji. Czterech pacjentów wymagało reoperacji.

Podsumowując, w badaniu wykazano, że operacje bariatryczne w połączeniu z farmakoterapią u otyłych chorych z rozchwianą cukrzycą typu 2 prowadzą do lepszej kontroli glikemii niż sama tylko farmakoterapia.

Autor:

Ewa Witkowska