Najnowsze wytyczne dotyczące resuscytacji krążeniowo-oddechowej zalecają, aby masaż zewnętrzny serca prowadzić uciskając klatkę piersiową na głębokość 50 mm (dla porównania w poprzednich wytycznych było to 38 mm), dane potwierdzające skuteczność takiego postępowania są jednak ograniczone. Stiell i wsp. przeprowadzili badanie, w którym oceniali jaki  związek ma głębokość uciskania mostka podczas resuscytacji u chorych, u których doszło do pozaszpitalnego zatrzymania akcji serca.

Omawiane badanie było prospektywnym badaniem kohortowym opierającym się na danych z amerkańsko-kanadyjskiego rejestru Resusciation Outcomes Consortium Epistry-Cardiac Arrest, w którym obecne były informacje odnoście głębokości uciskania mostka podczas resuscytacji.  Zebrane dane pochodzą z okresu od maja 2006 do czerwca 2009.

Podczas badania dokonywano pomiaru nie tylko głegokości uciskania klatki piersiowej, ale także odsetka czasu przez jaki prowadzona była tzw. aktywna resuscytacja (chest compression fraction) w przeliczeniu na jedną minutę. Do analizy włączono także częstość uciśnięć klatki piersiowej. Na podstawie zebranych danych obliczono iloraz szans dla przywrócenia spontanicznego krążenia, jednodniowego przeżycia oraz wypisu ze szpitala.

W sumie do badania włączono 1029 dorosłych chorych w średnim wieku 68 lat (62 proc. stanowili mężczyźni). W 37 proc. przypadków resuscytacja prowadzona była przez świadków zdarzenia. Wykrywanymi rytmami serca u chorych były: migotanie komór/częstoskurcz komorowy (24 proc), czynność elektryczna bez tętna (16 proc.), asystolia (48 proc.), inne rytmy nie do defibrylacji (12 proc.). Krążenie spontaniczne udało się przywrócić w 26 proc. przypadków, przeżycie jednodniowe wyniosło 18 proc., natomiast zaledwie 5 proc. resuscytowanych wypisano ze szpitala. Obliczono, że mediana częstości uciskania klatki piersiowej wyniosła 106 uciśnięć/minutę, mediana głębokości uciśnięć 37.3 mm, przy czym 52.8 proc. uciśnięć było < 38 mm, natomiast 91.6 proc. uciśnięć < 50 mm. Wykazano, że głębokość prowadzonych uciśnięć jest odwrotnie proporcjonalna do częstości ich prowadzenia (p < 0.001). Udowodniono ponadto, że wyniki resuscytacji są tym lepsze, im głębszy masaż zewnętrzny serca jest prowadzony przez resuscytującego.

Podsumowując badanie nie sposób nie zauważyć, że ponad połowa ratowników prowadziła masaż zewnętrzny serca z głębokością uciśnięć niższą niż ta w zaleceniach z 2005 roku, natomiast niemalże wszyscy uciskali mostek słabiej niż to zalecają obecne wytyczne (z 2010 roku). Wykazano także, ze im szybciej prowadzony jest masaż, tym płytsze są uciśnięcia klatki piersiowej. Autorzy badania udowodnili, że głębsze uciskanie mostka daje lepsze efekty resuscytacji krążeniowo-oddechowej, nie znaleziono jednak dowodów na to, aby głębokość równa 50 mm była głębokością optymalną. W związku z powyższym należy uznać ważność prawidłowo prowadzonych uciśnięć klatki piersiowej w resuscytacji, jednakże ich najodpowiedniejsza głębokość pozostaje nadal nieznana.

Autor:

Ewa Witkowska