Obecnie jedyną swoistą metodą leczenia udaru niedokrwiennego mózgu w jego ostrej fazie jest podawanie leków fibrynolitycznych. Zarejestrowana w tym wskazaniu została jak do tej pory alteplaza, lek identyczny z ludzkim tkankowym aktywatorem plazminogenu (t-PA), produkowany z wykorzystaniem metod inżynierii genetycznej. Innym lekiem z grupy fibrynolityków jest tenekteplaza. Tenekteplaza jest rekombinowaną postacią tkankowego aktywatora plazminogenu uzyskiwaną z natywnego t-PA poprzez modyfikację trzech pozycji w strukturze białkowej. W Polsce lek ten zarejestrowany jest do leczenia trombolitycznego świeżego zawału serca z przetrwałym uniesieniem odcinka ST lub świeżym blokiem lewej odnogi pęczka Hisa.

Na łamach New England Journal of Medicine ukazały się wyniki badania, w którym porównywano skuteczność alteplazy i tenekteplazy w leczeniu trombolitycznym świeżego udaru niedokrwiennego mózgu. Badacze losowo przyporządkowali 75 pacjentów do trzech grup (po 25 chorych): grupy otrzymującej alteplazę (w dawce 0.9 mg/kg m.c.) oraz dwie grupy, które otrzymały tenekteplazę (w dawce 0.1 mg/kg m.c. lub 0.25 mg/kg m.c.). Leki podawane były w przeciągu 6 godzin od pojawienia się objawów udaru. W celu wyselekcjonowania do badania tylko tych chorych, którzy potencjalnie mogliby odnieść korzyść z leczenia fibrynolitycznego, kryterium włączenia do badania było wykazanie w badaniu CT, że obszar niedokrwienia jest przynajmniej o 20 proc. większy od obszaru martwicy. Za pierwszorzędowe punkty końcowe przyjęto (1) stopień reperfuzji obszaru niedokrwienia  po 24 godzinach od podania leku uwidoczniony za pomocą badania MR oraz (2) poprawę kliniczną po 24 godzinach od podania leku (ocenianą wg 42-stopniowej skali NIHSS (National Institutes of Health Stroke Scale), im wyższy wynik na tej skali, tym większy deficyt neurologiczny obserwuje się u chorego).

Średnia punktacja (± SD) w skali NIHS przed wdrożeniem leczenia wyniosła 14.4 ± 2.6, natomiast średni czas do wdrożenia leczenia 2.8 ± 0.8 godzin. W sumie, po 24 godzinach od podania leku w obu grupach otrzymujących tenekteplazę uzyskano lepszy stopień reperfuzji (P = 0.004) oraz istotniejszą poprawę kliniczną ( P < 0.001) niż w grupie, której podano alteplazę. Nie obserwowano różnic w występowaniu krwawień i innych efektów ubocznych w trzech badanych grupach. Podawanie wyższej dawki tenekteplazy (0.25 mg/kg m.c.) okazało się skuteczniejsze pod względem oceny wszystkich badanych punktów końcowych aniżeli podawanie mniejszej dawki tenekteplazy lub podawanie alteplazy.

Podsumowując, wykazano, że podawanie tenekteplazy chorym w ostrej fazie udaru niedokrwiennego mózgu wiąże się ze skuteczniejszą reperfuzją niedokrwionego obszaru oraz z istotniejszą poprawą stanu klinicznego chorych niż podawanie alteplazy.

Autor:

Ewa Witkowska